Προσθετική Δοντιών / Ακίνητη Κινητή Προσθετική

Σε περίπτωση απώλειας δοντιών, εκτός από εμφυτεύματα, χρησιμοποιείται η κλασσική προσθετική που διακρίνεται σε κινητή και ακίνητη προσθετική.

Η προσθετική ασχολείται με την αποκατάσταση του στόματος του ασθενή σε περιπτώσεις που έχουν χαθεί τμήματα δοντιών, ολόκληρα δόντια ή και όλα τα δόντια, αλλά και μεγαλύτερα τμήματα ιστών του στόματος και του προσώπου. Στόχος της προσθετικής είναι η αποκατάσταση του στόματος του ασθενή λειτουργικά (μάσηση, ομιλία, εξάλειψη πόνου κ.α.) και αισθητικά (χαμόγελο, χείλη, εμφάνιση προσώπου κ.α.).

Με βάση τις ανάγκες του εκάστοτε περιστατικού, και κατέχοντας την απαραίτητη γνώση των διαθέσιμων υλικών, τεχνικών και νέων μεθόδων για τις αισθητικές αποκαταστάσεις, ο οδοντίατρος θα σχεδιάσει το κατάλληλο σχέδιο θεραπείας για την οδοντική αποκατάσταση.

Κινητή Προσθετική

Όταν ο αριθμός και η θέση των δοντιών που έχουν απομείνει στο στόμα δεν επαρκεί για μια μόνιμη, ακίνητη αποκατάσταση, και τα εμφυτεύματα δεν κρίνονται ως κατάλληλη θεραπεία, χρησιμοποιείται η κινητή προσθετική.

Οι κινητές οδοντοστοιχίες είναι προσθετικές εργασίες σχεδιασμένες έτσι ώστε να αφαιρούνται και να επανατοποθετούνται στο στόμα από τον ίδιο τον ασθενή.

H κινητή προσθετική περιλαμβάνει ολικές, μερικές ή επένθετες οδοντοστοιχίες, την επιεμφυτευματική προσθετική (στεφάνες, γέφυρες ή οδοντοστοιχίες επί εμφυτευμάτων) και τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων των αρθρώσεων και των μυών του στόματος.

Ολικές οδοντοστοιχίες

Η ολική οδοντοστοιχία αντικαθιστά το σύνολο των δοντιών που λείπουν από το οδοντικό τόξο. Όταν για διάφορους λόγους έχουν χαθεί όλα τα δόντια, οι ολικές οδοντοστοιχίες είναι μία από τις λύσεις που προτείνεται. Έτσι ο ασθενής μπορεί ξανά να μασάει, να μιλάει σωστά και να έχει μία πιο νεανική εμφάνιση. Οι ολικές οδοντοστοιχίες επαναφέρουν την κάθετη διάσταση του προσώπου, που χωρίς τα δόντια μειώνεται. Με αυτόν τον τρόπο διορθώνονται έντονες ρυτίδες που δημιουργούνται γύρω από το στόμα, καλυτερεύει τυχόν συγχειλίτιδα που υπάρχει και γενικά αποφεύγεται η εμφάνιση γερασμένου προσώπου.

Μερικές οδοντοστοιχίες

Στην περίπτωση που έχουν χαθεί αρκετά δόντια, αλλά όχι όλα , μία από τις λύσεις που υπάρχουν είναι η μερική οδοντοστοιχία. Οι τύποι και τα σχέδια των μερικών οδοντοστοιχιών διαφέρουν, μεταξύ άλλων, ανάλογα με το:

αν πρόκειται για την άνω ή για την κάτω γνάθο
πόσα δόντια έχουν απομείνει στο στόμα
ποια δόντια θα χρησιμοποιηθούν ως στηρίγματα

Το μεγάλο τους πλεονέκτημα είναι ότι δίνουν λύση ακόμη και όταν δεν υπάρχει τελευταίο δόντι στήριγμα στο στόμα και ότι ακόμη και αν στο μέλλον χαθεί ένα ή παραπάνω δόντια πολλές φορές μπορεί να προστεθεί με πολύ μικρό κόστος στην ίδια την μερική οδοντοστοιχία. Έτσι ο ασθενής δεν αναγκάζεται να επιβαρυνθεί οικονομικά και χρονικά κάνοντας μια τελείως καινούρια εργασία, αλλά “μεταποιεί” αυτήν που ήδη έχει.

Οι δύο κύριοι τύποι στήριξης των μερικών οδοντοστοιχιών είναι

Με άγκιστρα: Αυτά μπαίνουν διακριτικά στα δόντια-στηρίγματα εκεί όπου δεν φαίνονται όταν ο ασθενής μιλάει

Με συνδέσμους ακριβείας: Η μερική οδοντοστοιχία κουμπώνει σε αυτούς τους συνδέσμους και δεν είναι ορατό τίποτα αντιαισθητικό. Ενδείκνυνται ιδιαίτερα όταν ο ασθενής γελάει πλατιά και δε θέλει να φαίνεται πού είναι η εναλλαγή φυσικών και τεχνιτών δοντιών.

Επένθετες (κουμπωτές) οδοντοστοιχίες

Οι επένθετες οδοντοστοιχίες έχουν πολλά πλεονεκτήματα:

Εξασφαλίζουν ασφάλεια στον ασθενή ότι δε θα του φύγει η οδοντοστοιχία την ώρα που μιλάει ή τρώει. Ειδικά στην κάτω γνάθο, που όταν έχει απορροφηθεί σε μεγάλο βαθμό το οστό της γνάθου, η κλασική ολική οδοντοστοιχία δεν έχει πού να στηριχθεί, μία επένθετη οδοντοστοιχία μπορεί να δώσει τη λύση

Ο ασθενής τρώει πιο άνετα, γιατί μία τέτοιου τύπου οδοντοστοιχία δεν κουνιέται και, πολλές φορές, μία επένθετη οδοντοστοιχία στην άνω γνάθο γίνεται χωρίς ουρανίσκο

Έχουν άριστο αισθητικό αποτέλεσμα, γιατί υπάρχει η δυνατότητα να περιοριστούν τα πτερύγια

Δίνουν άνεση στον ασθενή, ο οποίος μπορεί να την συνηθίσει πιο γρήγορα και εύκολα, γιατί δεν είναι ογκώδης

Εφόσον στηρίζονται σε δόντια ή σε εμφυτεύματα, στις θέσεις αυτές εμποδίζεται η απορρόφηση του οστού των γνάθων

Οι δύο κύριοι τύποι επένθετων οδοντοστοιχιών είναι αυτές που στηρίζονται σε δόντια ή σε ρίζες δοντιών και αυτές που στηρίζονται σε εμφυτεύματα. Οι τρόποι σύνδεσης των οδοντοστοιχιών αυτών με τα δόντια ή τα εμφυτεύματα είναι πάρα πολλοί (π.χ. με συνδέσμους ακριβείας, με δοκό κτλ). Ο οδοντίατρος καλείται, εφόσον μελετήσει προσεκτικά την κάθε περίπτωση, να προτείνει στον ασθενή την καλύτερη δυνατή λύση.

Ολικές οδοντοστοιχίες χωρίς ουρανίσκο

Η άνεση που εξασφαλίζουν στον ασθενή είναι μοναδική. Ο ουρανίσκος δεν καλύπτεται και έτσι ο ασθενής μπορεί να γεύεται τις τροφές, να νιώθει την θερμοκρασία τους, να μιλάει καθαρά.

Για να είναι όμως σταθερή μια τέτοια κατασκευή, απαιτείται να υπάρχουν αρκετά δόντια ή/και εμφυτεύματα για να εξασφαλίσουν την συγκράτηση της οδοντοστοιχίας.

Ακίνητη Προσθετική

Η ακίνητη προσθετική περιλαμβάνει ολοκεραμικές ή μεταλλοκεραμικές στεφάνες, γέφυρες, όψεις κ.α.

Οι ακίνητες προσθετικές αποκαταστάσεις συμπεριφέρονται και αντιμετωπίζονται σαν τα φυσικά μας δόντια.

Στεφάνες (θήκες) δοντιών

Οι στεφάνες (κορώνες) είναι «θήκες» που μπαίνουν στο δόντι για να το προστατέψουν από πιθανό κάταγμα όταν αυτό είναι πολύ «αδύνατο» ή έχει κάποιο αισθητικό πρόβλημα που δεν μπορεί να διορθωθεί με άλλον πιο συντηρητικό τρόπο.

Πολλές στεφάνες ενωμένες στη σειρά μπορούν να συμπληρώσουν, να γεφυρώσουν κενά δόντια που λείπουν και τότε μιλάμε για ακίνητες γέφυρες που συγκολλώνται στα φυσικά δόντια, μη έχοντας σχεδόν καμία αισθητική και λειτουργική διαφορά από τα φυσικά δόντια.

Γέφυρες δοντιών

Μια από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους οδοντικής προσθετικής της σύγχρονης οδοντιατρικής επιστήμης είναι οι γέφυρες δοντιών (ή οδοντιατρικές γέφυρες) και αποτελούν λύση σε περιπτώσεις όπου είναι αδύνατη η τοποθέτηση εμφυτευμάτων δοντιών. Αν και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι ασθενείς καταφεύγουν στη λύση των οδοντικών εμφυτευμάτων, λόγω των σημαντικών πλεονεκτημάτων που παρέχουν, οι γέφυρες συνεχίζουν να αποτελούν συνηθισμένη μορφή αποκατάστασης ή/και αντικατάστασης δοντιών.

Οι γέφυρες δοντιών αποτελούν μια μορφή προσθετικής αποκατάστασης ενός ή περισσότερων χαμένων δοντιών. Πρόκειται για ακίνητες προσθετικές κατασκευές που στερεώνονται μόνιμα στο στόμα του ασθενούς, σε αντίθεση με τις κινητές οδοντοστοιχίες, οι οποίες αφαιρούνται και επανατοποθετούνται στο στόμα από τον ίδιο τον ασθενή.

Μια γέφυρα αποτελείται από εργαστηριακά κατασκευασμένα δόντια και στηρίζεται πάνω σε άλλα δόντια με στόχο να αντικαταστήσει αυτά που απουσιάζουν. Αν, για παράδειγμα, στόχος μας είναι να αντικαταστήσουμε δύο χαμένα, γειτονικά δόντια, τότε θα χρειαστεί μια γέφυρα τεσσάρων τεμαχίων. Τα δύο εργαστηριακά δόντια πρόκειται να καλύψουν το κενό των δύο δοντιών που απουσιάζουν και ονομάζονται ενδιάμεσα. Τα ενδιάμεσα αυτά δόντια είναι συγκολλημένα με θήκες (μία από κάθε πλευρά) έτσι ώστε να κρατηθούν πάνω στα δύο δόντια-στηρίγματα.

Μια γέφυρα μπορεί να στηρίζεται σε φυσικά δόντια, σε τεχνητά (όπως ένα εμφύτευμα) είτε και στα δύο (ένα φυσικό και ένα τεχνητό).

Η χρήση της γέφυρας ως θεραπεία δεν είναι πάντα δυνατή. Ο οδοντίατρος καλείται να εκτιμήσει αν θα αποτελέσει σωστή λύση ή αν είναι προτιμότερο να γίνει χρήση εναλλακτικών θεραπειών, όπως η χρήση εμφυτευμάτων ή κινητής μερικής οδοντοστοιχίας. Επιπρόσθετα, ο οδοντίατρος θα εξετάσει αν τηρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλούς τοποθέτησης/στήριξης της γέφυρας, ώστε να προηγηθούν διαφορετικές θεραπείες αν αυτές δεν τηρούνται.

Ενδεικτικά, η χρήση οδοντιατρικής γέφυρας προϋποθέτει πως:

Υπάρχουν δόντια στις άκρες του κενού χώρου ώστε να υπάρχει δυνατότητα στήριξης της γέφυρας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει στήριγμα σε μια ή και στις δύο πλευρές η ιδανική λύση είναι να τοποθετηθεί εμφύτευμα που θα λειτουργήσει ως στήριγμα, όπως ακριβώς ένα υγιές δόντι.

Τα δόντια πάνω στα οποία πρόκειται να στηριχθεί η γέφυρα είναι υγιή και ικανά να τη στηρίξουν. Για παράδειγμα, ένα δόντι που κουνιέται δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση στήριξης της γέφυρας. Σε κάθε περίπτωση ο οδοντίατρος θα εξετάσει τα δύο δόντια-στηρίγματα και θα προτείνει κάθε φορά λύσεις ανάλογες της κατάστασης του ασθενούς.

Δεν εμφανίζονται συμπτώματα περιοδοντικής νόσου. Σε αντίθετη περίπτωση, τα ούλα πρέπει να αποκατασταθούν πριν την κατασκευή της γέφυρας.

Ο ασθενής φροντίζει τη συνολική υγεία του στόματός του. Σε περίπτωση που ο ασθενής αγνοεί τη στοματική υγιεινή είναι αναμενόμενη η μείωση του χρόνου ζωής μιας γέφυρας.

Νάρθηκες Βρυγμού / Βρουξισμός – Σύγκλιση

Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού πάσχει από βρουξισμό, δηλαδή την ακούσια αποτριβή ή σφίξιμο των δοντιών που συνδέεται με δυναμικές πλευρικές κινήσεις των σιαγόνων. Ενδείξεις είναι το τρίξιμο ή το σφίξιμο των δοντιών κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου όπου δεν ελέγχεται συνειδητά.

Ο βρουξισμός μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η επανειλημμένη και με υψηλή ένταση συστολή των μυών του στόματος υποσυνείδητα προκαλεί τρίξιμο των δοντιών και συνεχή αποτριβή και καταστροφή των μασητικών επιφανειών τους. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε λειτουργικά-συγκλεισιακά αλλά και αισθητικά προβλήματα σε ένα στόμα. Τα δόντια χάνουν τη σωστή μορφολογία τους, φαίνονται τριμμένα και κατεστραμμένα. Επιπλέον, η συστολή αυτή των μυών προκαλεί πόνο στους γύρω ιστούς, στις αρθρώσεις και σε άλλους μύες.

Η κύρια θεραπεία είναι ο έλεγχος-διόρθωση της σύγκλισης και η κατασκευή-τοποθέτηση εξατομικευμένου νυχτερινού νάρθηκα. Ο νάρθηκας εφαρμόζει στα δόντια χωρίς να τα πιέζει, δρα μυοχαλαρωτικά, αλλά και τα προστατεύει από τις δυνάμεις που ασκούνται και προκαλούν μακροχρόνια κινητικότητα, αυξημένη αποτριβή και πόνο σε μύες και αρθρώσεις. Με τους νάρθηκες βρυγμού γίνεται πρακτικά αδύνατο το τρίξιμο των πίσω δοντιών και διατηρούνται χαλαροί οι μύες των γνάθων.